Gemi sahiplerine ve armatörlere yönelik bir kısım sorumlulukların normal nakliyat sigortaları ile teminat altına alınması olası değildir. Bu tip sorumluluklar daha ziyade karşılıklı (mutual) bir sigorta sistemi ile karşılanmaktadır. Gemi sahiplerinin bu şekilde oluşturdukları gruplaşmalara genel anlamda klüp denmektedir. Uygulamada gemi sahipleri, önceden belirlenmiş bir miktar ödeme yaparak bu kulübe üye olmaktadır. Üyelik karşılığında ise, belli riskler gerçekleştiği zaman bu kulüpten tazminat talep edilmektedir. Örneğin gemi mürettebatının yaralanması veya ölmesi durumunda, veya geminin liman veya dalgakıran gibi tesislere çarpması durumunda, gemi kazalarında enkazın kaldırılması gerektiğinde, ya da yük sahiplerinin çeşitli hasar durumlarında tazminat talep etmeleri halinde, bu kulüpler gerekli ödemeleri yapmaktadır. Örneğin geminin bir başka gemi ile çarpışması sonucu batması durumunda (running down clause, RDC) sigorta şirketi zararın 3/4’nü ödüyorsa, kalan kısım kulüp tarafından karşılanmaktadır.
Genel olarak sigorta şirketleri farklı birer ticari şirkettir, ancak bu kulüpler gemi sahipleri tarafından oluşturulan kuruluşlardır. Bir gemi sahibi bu kulüpten faydalanmak istiyorsa mutlaka üye olmak zorundadır. Bu kulüplere genel anlamda Shipowners Mutual Protection and Indemnity Clubs denmiştir ve kısaca P&I kulüpleri olarak tanınırlar. Dilimize Gemi Sahipleri Karşılıklı Koruma ve Tazminat Kulübü olarak çevrilebilir.
Ülkemizde denizcilik sektöründe yabancı denizlere açılan bütün gemiler kulüp sigortası yaptırmaktadır. Ama kendi denizlerimizde bu sigorta pek yaptırılmamaktadır.
Özellikle yabancı denizlerde, başka gemilere veya liman tesislerine bir hasar verildiği ve zarara neden olunduğu zaman, ya da özellikle deniz kirlenmesine neden olunarak liman idaresi tarafından gemilere el konulduğu zaman, ortaya çıkan zararın tespit edilmesi zaman alacaktır. P&I kulüp sigortasının yabancı denizlerde en önemli fonksiyonu burada kendini göstermektedir. P&I kulüp gerekli teminatı vererek geminin yoluna devam etmesi sağlanmaktadır.
Kısaca koruma, tazminat ve sorumluluk sigortası olarak kabul edilen Protaction and Indemnity kulüplerin denizcilik sektöründe verdiği hizmetlerin sınırları yoktur. İlk zamanlar çok sınırlı teminatlar veren bu kulüpler bugün sorumluluk alanlarını çok genişletmişlerdir.
Bu kulüplere benzer bir başka güvence sistemi tekne ve makina sigortasıdır (H&M, Hull & Machinery Insurance). Bu sigorta bir geminin başına gelebilecek hasarları karşılamaktadır. Yukarıda da açıklandığı gibi çeşitli durumlarda geminin hasar görmesi durumunda, örneğin geminin bir başka gemi ile çarpışması ve batması durumunda H&M sigorta tarafından zararın 3/4’ü ödenirken, kalan kısım P&I teminatı kapsamına girmektedir. Tabii ki çatışma durumunda, kazaya karışan diğer tarafların kusurları oranında garanti verilmektedir.
Kuruluşumuz tarafından verilen başlıca P&I / H&M survey hizmetleri arasında şunlar bulunmaktadır:
